სახელმწიფო უნივერსიტეტის
სახელობის მინერალური
ნედლეულის კავკასიის
ინსტიტუტი
ხეობა
ხეობა
აბსტრაქტი
საქართველოს მდგრადი განვითარებისათვის აუცილებელია ეკონომიკის ქვედარგების – საშენი მასალების და მშენებლობათა წარმოების ინოვაციური ტექნოლოგიების განვითარება.
სამშენებლო ბიზნესის განვითარების მზარდი ტემპის შესაბამისად ქვეყანაში გაიზარდა ცემენტის წარმოება, ხოლო საქართველოსთვის ტრადიციული კერამიკული აგურის წარმოება დაბალი ტემპით მუშაობს და მხოლოდ 60 %-ით აკმაყოფილებს ბაზრის მოთხოვნებს. კერამიკული საკედლე ბლოკები და ქუჩა-გზების მოსაპირკეთებელი კლინკერის აგური საქართველოში საერთოდ არ იწარმოება (მხოლოდ იმპორტია), რაც არასასურველი მოვლენაა და უარყოფით შედეგები მოაქვს ქართული ეკონომიკისათვის, მოსახლეობისათვის.
ცემენტის წარმოება ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე ენერგო- და მასალატევად წარმოებად მსოფლიოში და ის გამოუსწორებელ ზიანს აყენებს გარემოს თავისი გამონაბოლქვის რაოდენობით.
სამშენებლო-კერამიკული მასალების წარმოებას ახლავს გაცილებით ნაკლები ემისიები ატმოსფეროში და მათ საწარმოებლად ნაკლები სათბობ-ენერგეტიკული რესურსები იხარჯება ცემენტის წარმოებასთან შედარებით: კერამიკული აგურის სინთეზს ესაჭიროება 900-1000°C ტემპერატურა, მაშინ როდესაც ცემენტის კლინკერის სინთეზს – 1450 -1500°C.
სამშენებლო-კერამიკული მასალების საწარმოებლად არსებული ადგილობრივი ნედლეული – ბუნებრივი სააგურე თიხების მარაგები მილევადია და არადამაკმაყოფილებელი ქიმიური შემადგენლობით ხასიათდება. ამავე დროს, კახეთის რეგიონში, მდინარე დურუჯის ხეობაში, ქ. ყვარლის მისადგომებთან ინტენსიური ეგზოგენური პროცესების შედეგად დაგროვილია 20,0 მლნ. კუბ. მეტრზე მეტი თიხაფიქალშემცველი ნატანი, რომლის ყოველწლიური ნამატი დაახლოებით 500,0 ათას კუბ. მეტრს აღწევს. ხეობაში პერიოდულად ვითარდება დამანგრეველი ძალის ღვარცოფული პროცესები, რაც ეკოლოგიური კატასტროფით ემუქრება ადგილობრივ გარემოს და მოსახლეობას.
პროექტი ითვალისწინებს თიხაფიქალშემცველი ნატანიდან ბაზარზე მოთხოვნადი პროდუქციის: კერამიკული აგურის (ბლოკების) და კლინკერის აგურის გამზადების ინოვაციური ტექნოლოგიების შემუშავებას.
ქ. ყვარელთან აკუმულირებული თიხაფიქლების სამრეწველო გამოყენება ხელს შეუწყობს მიმდებარე ტერიტორიის გაწმენდას რისკის შემცველი ბუნებრივი ნატანისგან და რეგიონში ეკოლოგიური ბალანსის აღდგენას.
პროექტის არსი
სამშენებლო კერამიკული ნაკეთობები (სამშენებლო აგური და ბლოკები, კერამიკული მოსაპირკეთებელი ფილები, კლინკერის აგური (გზების მოსაგები, საფასადე და ა. შ.) ერთ-ერთი ქვაკუთხედია მშენებლობის წარმოების. სამშენებლო-კერამიკული ნაკეთობების წარმოებას ახლავს გაცილებით ნაკლები გამონაბოლქვი ატმოსფეროში და მათ საწარმოებლად ნაკლები სათბობ-ენერგეტიკული რესურსები იხარჯება ცემენტის წარმოებასთან შედარებით: კერამიკული აგურის სინთეზს ესაჭიროება 900-1000°C ტემპერატურა, მაშინ როდესაც ცემენტის კლინკერის სინთეზს – 1450 -1500°C. ამავე დროს, კერამიკული აგურით აშენებული კედელი „სუნთქავს“ და ადამიანის ჯანმრთელობისთვის უფრო უსაფრთხოა, ვიდრე ცემენტ/ბეტონისგან აგებული.
საქართველოში ამჟამად ფუნქციონირებს ერთადერთი მეტეხის აგურის ქარხანა, რომელიც მუშაობს მეტეხის საბადოს თიხაზე. მეტეხის თიხის საბადო მილევადია. თიხის შემორჩენილ ფენებში მაღალია CaO-ს შემცველობა (12-17 მას.%), რაც აგურის ხარისხზე უარყოფითად მოქმედებს. სხვა საბადოების სააგურე თიხების შემადგენლობებიც CaO-ს მაღალი შემცველობით გამოირჩევა, რაც წარმოქმნის აგურის ზედაპირზე თეთრ ლაქებს და დაბლა სწევს ყინვამედეგობას. მათგან განსხვავებით ყვარლის თიხაფიქალი გამოირჩევა CaO-ს დაბალი შემცველობით (1-2 მას.%).
ცნობილია, რომ კახეთის რეგიონში (მდ. დურუჯის ხეობაში) ეგზოგენური პროცესების შედეგად ქ. ყვარელთან დაგროვდა 20,0 მლნ. კუბ. მეტრზე მეტი კლდოვანი ქანების ჩამონაშალი და ყოველწლიური ნამატი დაახლოებით 500,0 ათას კუბ. მეტრს აღწევს. ხეობაში პერიოდულად ვითარდება დამანგრეველი ძალის ღვარცოფული პროცესები, რაც ეკოლოგიური კატასტროფით ემუქრება ადგილობრივ გარემოს და კერძოდ, ქალაქ ყვარელს და მის 10 ათას მოსახლეს, რომელნიც მაღალი რისკის ფაქტორის ზონაში იმყოფებიან.
რეგიონში ეკოლოგიური წონასწორობის აღდგენის მიზნით, აუცილებელია წლების განმავლობაში დაგროვილი ქანების მასის ქ. ყვარელის მიდამოებიდან გატანა. საქმე იმაშია, რომ მდ. დურუჯის მიერ ჩამონატანი კლდოვანი ქანები წარმოადგენს ბუნებრივი თიხაფიქლების ნაშალს, ანუ ეს არის პოტენციურად სასარგებლო ნედლეული მასალის ბუნებრივი საცავი, რომლის რაციონალური გამოყენების შემთხვევაში შეიძლება მრავალი სახეობის პროდუქცია ვაწარმოოთ მოსალოდნელი საგრძნობი ეკონომიკური ეფექტით, რომ აღარაფერი ვთქვათ ეკოლოგიურ აუცილებლობაზე.
ჩვენს მიერ ადრე ჩატარებული კვლევების შედეგად დადგენილია, რომ ყვარლის თიხაფიქლები წარმატებით შეიძლება გამოყენებული იქნას სხვადასხვა სახის სამშენებლო მასალების მისაღებად.
პროექტის მიზანია: ყვარლის თიხაფიქლებისგან თანამედროვე სამშენებლო-კერამიკული ნაკეთობების: სამშენებლო აგურის და კლინკერის აგურის დამზადების ტექნოლოგიების შემუშავება, რაც ხელს შეუწყობს სამშენებლო კერამიკული წარმოების აღორძინებას და გარკვეულად ეკოლოგიური პრობლემების მოგვარებას საქართველოში.
ლაბორატორიულ პირობებში შემუშავდა სამშენებლო და კლინკერის აგურის, ასევე კედლის შესამოსი და იატაკის მოსაგები ფილების მიღების ტექნოლოგიები ყვარლის თიხაფიქალის საფუძველზე. საექსპლუატაციო პარამეტრების მისანიჭებლად მაკორექტირებელ დანამატებად გამოყენებული იქნა სხვადასხვა ადგილმდებარეობის თიხები და ზესტაფონის სილიკომანგანუმის წარმოების ქარხნის მტვერი.
მკვლევართა გუნდი
ელენა შაფაქიძე
პროექტის ხელმძღვანელიაკაკი სხვიტარიძე
ახალგაზრდა მკვლევარიანინო გაგნიაშვილი
ახალგაზრდა მკვლევარითამარ პეტრიაშვილი
ახალგაზრდა მკვლევარიმირიან მაქაძე
ახალგაზრდა მკვლევარიოთარ ჭეიშვილი
ბიზნეს-სექტორის წარმომადგენელილამარა გაბუნია
ტექნიკურ მეცნიერებათა აკადემიური დოქტორიიზოლდა ქამუშაძე
ტექნიკურ მეცნიერებათა აკადემიური დოქტორიიოსებ გეჯაძე
ტექნიკურ მეცნიერებათა აკადემიური დოქტორირაჟდენ სხვიტარიძე
ტექნიკურ მეცნიერებათა აკადემიური დოქტორისიახლეები & მოვლენები
საიდან მოდის ეს ტექსტი
გავრცელებული მოსაზრებით, Lorem Ipsum შემთხვევითი ტექსტი სულაც არაა. მისი ფესვები ჯერკიდევ ჩვ. წ. აღ-მდე 45 წლის დროინდელი კლასიკური ლათინური ლიტერატურიდან მოდის.
რატომ ვიყენებთ მას?x
ცნობილი ფაქტია, რომ გვერდის წაკითხვად შიგთავსს შეუძლია მკითხველის ყურადღება მიიზიდოს და დიზაინის აღქმაში ხელი შეუშალოს.
რა არის Lorem Ipsum?
Lorem Ipsum საბეჭდი და ტიპოგრაფიული ინდუსტრიის უშინაარსო ტექსტია. იგი სტანდარტად 1500-იანი წლებიდან იქცა, როდესაც უცნობმა მბეჭდავმა ამწყობ დაზგაზე წიგნის საცდელი ეგზემპლარი დაბეჭდა.